Burn-out / overspannen

Wat is een burnout?

Burnout is lichamelijke en emotionele uitputting na jarenlange hoge werkdruk en stressvolle werkomstandigheden. Het is als een elastiek waar de rek uit is; het werk heeft zo hard aan iemand getrokken dat de veerkracht eruit is. Je voelt je verloren, uitgeput, op, 'aan het einde van je Latijn'. Soms kan je niet verder omdat de vermoeidheid vergezeld ging van steeds ernstigere, andere klachten zoals hoofdpijn, maagpijn, slaapproblemen, of stress en drukte niet meer kunnen verdragen. Je voelt je uiteindelijk te beroerd om nog te kunnen werken.

Kenmerken van een burnout of overspannenheid:

Overspannenheid -en de meer ernstige vorm van overspannenheid: de burn-out, worden gekenmerkt door spanningsklachten die aanzienlijke gevolgen hebben voor jouw dagelijks leven.

• Je bent iedere dag na activiteiten doodmoe
• Je bent 's morgens al moe (of moe om naar je werk te gaan)
• Je hebt geen zin meer hebben om iets te doen (naar het werk te gaan)
• Lichamelijke klachten: hoofdpijn, lusteloosheid, hartkloppingen, slapeloosheid, darmklachten en maagpijn
• Er is sprake van concentratieproblemen
• Je hebt gevoelens van incompetentie
• Je raakt snel geïrriteerd om de kleinste dingen of barst in huilen uit; je voelt je emotioneel labiel.
• Op je werk reageer je opgejaagd.
• vaak doen van extra werk omdat je bang bent om door de mand te vallen
• zonder reden een snipperdag nemen
• Je gaat steeds vaker werk uitstellen
• Je hebt een cynische houding gekregen ten opzichte van je werk
• Je ervaart gevoelens van controle verlies en demoralisatie

Het overkomt de beste

Met een burnout heb je vaak jarenlang al je energie in je werk gestopt. Vaak ben je doorgegaan met werken totdat je het niet meer op kon brengen en vastliep. Dat vastlopen ervaar je als heel pijnlijk. Soms is het vastlopen het gevolg van incidenten op het werk die vaak ook weer met de uitputting samenhangen. Onderdrukte gevoelens van onrechtvaardigheid kan je niet meer wegdrukken. Het gevoel dat je almaar moet incasseren moet leidt tot emotionele reacties. Plotseling zit je emotioneel muurvast.

Het zijn vaak de hardwerkende, verantwoordelijke, sociale en perfectionistische mensen die in een burnout raken: de superachiever en de overbegane. Ook zie je dat binnen het bedrijf waar mensen werken vaak veranderingen hebben plaatsgevonden: de gevolgen van de crisis, een reorganisatie, een moeilijke leidinggevende. Door langdurig over je eigen vermoeidheid heen te stappen en de vermoeidheid in dat stadium niet te zien als het stopsignaal waar het voor bedoeld is, ben je 'op'; je 'kan niet meer' en 'wil vaak ook niet meer naar je werk'. Door deze overbelasting hebben stresshormonen in je lichaam schade aangericht en de hebben de stresshormonen je systeem ontregelt

De behandeling bij psycholoog Tjimke de Vries: nieuwe balans tussen geven en nemen, plicht en plezier

Het is heel belangrijk dat je eerst fysiek herstelt van de langdurige stress. Ik help je om jezelf niet langer te overbelasten. Je moet 'nee' leren zeggen en minder van jezelf eisen. Je lichaam en geest moeten eerst een periode tot rust komen, zodat je bijkomt van de uitputting. Je kunt nu nog niet werken. Dit betekent niet dat we alles gaan vermijden en jij je helemaal gaat terugtrekken. Daar word je alleen maar meer moe en ongelukkig van. We gaan samen kijken hoe we een gezond evenwicht krijgen tussen inspanning en ontspanning; wat vreet energie en wat geeft energie. Het is heel belangrijk dat therapie je ook hormonaal weer in evenwicht brengt. Daarna gaan we ons richten op het geleidelijk -en dit keer op een gezonde manier- activeren van jezelf.

Hulp bij re-integratie.

Ik help je bij werkhervatting en sta je als dat zinvol is bij in je contact met je case-manager of bedrijfsarts. We zorgen er samen voor dat je niet weer in dezelfde valkuilen stapt. Ik help je om anders te gaan denken over jezelf en je werk en je anders te gedragen, zodat je na de behandeling weer sterker en zelfstandiger bent, beter je grenzen kan aanvoelen en aangeven en meer zelfvertrouwen hebt.

Protocol en psycho-educatie burn-out

Mensen met burn-out voelen zich uitgeput, op, aan het einde van hun Latijn. Vaak zijn ze doorgegaan met werken totdat ze het niet meer konden opbrengen. Soms kan men niet verder omdat de vermoeidheid vergezeld gaat met steeds ernstigere andere klachten, zoals hoofdpijn, slaapproblemen of stress en overgevoeligheid voor prikkels, geluid en drukte. Mensen voelen zich uiteindelijk te beroerd om nog te werken. Soms is het vast- lopen het gevolg van incidenten die vaak ook weer met de uitputting samenhangen. Een conflict op het werk waar men normaal gesproken wel uitgekomen zou zijn, doet nu de stoppen doorslaan. Het gevoel dat men alsmaar incasseren moet leidt dan tot emotionele reacties. Er volgen incidenten en gesprekken. Soms krijgt men ook stevige kritiek. Er zijn verwijten over humeurigheid, verminderde collegialiteit en afgenomen flexibiliteit.
De klachten en emotionele problemen van de afgelopen maanden staan op de voorgrond. Als mensen wordt gevraagd naar de periode hieraan voorafgaand, dan zeggen de meesten dat het ook hiervoor al lange tijd niet echt goed meer ging: ’s avonds vaak moe thuiskomen en meer dan voorheen bezig zijn met dingen op het werk waarover men zich zorgen maakt of boos is, ’s ochtends onvoldoende uitgerust naar het werk, het gevoel alleen maar met het werk bezig te zijn, het gevoel dat de prestaties verminderen omdat men zich moe voelt en het moeilijk opbrengt om alles tot in de puntjes te regelen. Een aantal mensen vertelt ook dat er thuis problemen zijn. Ze krijgen het verwijt prikkelbaar en minder bij het gezin betrokken te zijn.

Wat is de dynamiek van een burn­out?

Burn-out is een uitputtingsreactie van lichaam en geest op een (jaren)lange periode van hoge werkdruk of stressvolle werkomstandigheden. Burn-out kan door elke vorm van lang (maanden, jaren) aanhoudende geestelijke overbelasting worden veroorzaakt. Hoge werkdruk, hoge kwaliteitseisen, onvoldoende afstemming tussen persoon en werk, en aanhoudende spanningen op de afdeling kunnen alle leiden tot dezelfde uitputtingsklachten. Vergelijkbare klachten kunnen ook ontstaan in aanhoudende belastende situaties die niets met het werk te maken hebben, bijvoorbeeld bij langdurige relatie- of gezinsproblemen. Het woord ‘burn-out’ wordt echter meestal alleen gebruikt als de klachten met het werk samenhangen. Dat geestelijke overbelasting leidt tot uitputting is niet alleen een psychologische kwestie, het heeft ook met biologische processen te maken. Een voortdurende aanspraak op processen die de alertheid regelen heeft tot gevolg dat de hersenen zich in de loop van maanden gaan aanpassen. Er vinden biologische processen plaats om de alertheid naar beneden toe bij te sturen. Het gevolg daarvan is dat mensen minder goed met stress kunnen omgaan en een toenemende weerstand tegen geestelijke inspanning voelen. Die toenemende weerstand tegen geestelijke inspanning ervaren mensen als vermoeidheid.

Waarop is de behandeling gericht?

In een behandeling van burn-out is het dus nodig om de geestelijke overbelasting te verminderen. Daarbij horen maatregelen om spanningsklachten te verminderen, om overbelasting op het werk te verminderen en om het lichaam in een gezond evenwicht te brengen door bijvoorbeeld de lichamelijke conditie te verbeteren of slaapproblemen aan te pakken.
Naast vermindering van geestelijke overbelasting is het ook nodig de doelen die u zich stelt onder de loep te nemen. Geestelijke vermoeidheid heeft alles te maken met de intentie waarmee we dingen doen. Een voor- beeld daarvan is dat na een dag inspannend kantoorwerk, we ’s avonds ter ontspanning rustig een detective ter hand kunnen nemen. Dus zelfs bij dezelfde mentale activiteit kan het doel waarmee u die activiteit uitvoert een verschil maken tussen inspanning en ontspanning. Niet zelden zijn mensen met burn-out personen met hart voor de zaak die zich op buitengewone wijze hebben ingezet voor het werk. Ze vinden het werk belangrijk en krijgen daar energie van. Maar in de lange aanloop naar een burn-out gaat de aanhoudende vermoeidheid hun parten spelen. Mensen krijgen de neiging om de stapels werk maar zo goed en kwaad als het kan af te handelen. Voor creatief nadenken en stilstaan bij het werk is geen tijd. Dingen gebeuren meer op de automatische piloot en ingewikkelde taken worden liever vermeden. De geestelijke vermoeidheid werkt een uitholling van het werk in de hand. Ten slotte moeten mensen leren om een nieuwe burn-out te voorkomen.

Waaruit bestaat de behandeling?

De volgende drie punten vormen de leidraad van de huidige behandeling: verminderen van geestelijke overbelasting, onderzoek naar persoonlijke doelen en terugvalpreventie. De behandeling is actief, doelgericht en specifiek. Met actief wordt bedoeld dat van zowel u als van de therapeut een actieve inzet wordt gevraagd. Tijdens de sessies denkt u voortdurend mee en beslist u mee over de stappen die genomen gaan worden. Tevens krijgt u huiswerkopdrachten mee naar huis. Per slot van rekening gaat het erom dat er veranderingen gaan plaatsvinden in uw leven thuis en op het werk. Met doelgericht wordt bedoeld dat de behandeling erop gericht is uw huidige klachten te verminderen en u weer in staat te stellen het werk te hervatten, zonder dat u de burn-out weer terugkrijgt. Met specifiek wordt bedoeld dat de behandeling zich richt op die punten waar verandering nodig is. Enkele onderdelen liggen vast en worden op maat voor u uitgewerkt.
Klachtenreductie en cognitieve therapie zijn vaste onderdelen van de behandeling. Bij klachtenreductie worden de mogelijkheden onderzocht om de geestelijke overbelasting te verminderen, wordt gewerkt aan een vermindering van de spanningsklachten en wordt u aangespoord tot leefstijlverbeteringen. Cognitieve therapie houdt in dat we u helpen om uw doelen met betrekking tot werk tegen het licht te houden. We helpen u om de mogelijk sterke gevoelens van boosheid, onrechtvaardigheid, miskenning, verongelijktheid en verslagenheid te onderzoeken.
Na dit eerste deel van de behandeling wordt in overleg besloten tot verdere behandeling in een specifieke module. 
Uit Protocollaire behandeling van patiënten met burn-out